Tài sản trí tuệ là một yếu tố quan trọng đối với các doanh nghiệp khi mở rộng hoạt động ra thị trường quốc tế. Việc bảo vệ tài sản trí tuệ tại nước ngoài là điều cần thiết để đảm bảo rằng quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp không bị xâm phạm.
1. Quy định về tài sản trí tuệ theo pháp luật Việt Nam
Nội dung chính:
- Luật Sở Hữu Trí Tuệ số 50/2005/QH11 (sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019 và 2022) quy định các quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp (sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp), và quyền đối với giống cây trồng.
- Đăng ký bảo hộ trong nước: Theo Luật Sở Hữu Trí Tuệ, các tổ chức, cá nhân có quyền đăng ký bảo hộ các tài sản trí tuệ tại Cục Sở hữu trí tuệ (NOIP) hoặc các cơ quan liên quan khác tại Việt Nam. Tuy nhiên, quyền sở hữu trí tuệ chỉ được bảo hộ trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam, nếu không đăng ký tại các quốc gia khác, quyền này sẽ không được tự động công nhận ở nước ngoài.
2. Yêu cầu về đăng ký tài sản trí tuệ khi đầu tư ra nước ngoài
Khi doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài, việc đăng ký tài sản trí tuệ tại nước sở tại là một bước quan trọng để bảo vệ các quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp. Dưới đây là các yêu cầu và lưu ý cần thiết:
a. Đăng ký tại quốc gia sở tại
- Luật pháp của nước tiếp nhận đầu tư: Mỗi quốc gia có hệ thống pháp luật riêng về sở hữu trí tuệ. Để tài sản trí tuệ được bảo hộ tại nước ngoài, doanh nghiệp cần đăng ký tại các cơ quan sở hữu trí tuệ của quốc gia đó theo quy định pháp luật của quốc gia sở tại.
- Công nhận quốc tế: Đối với các tài sản trí tuệ như sáng chế, nhãn hiệu, doanh nghiệp có thể đăng ký bảo hộ thông qua các hiệp định quốc tế mà quốc gia sở tại là thành viên, như Hiệp ước Hợp tác Sáng chế (PCT) hoặc Hệ thống Madrid về đăng ký quốc tế nhãn hiệu.
b. Hiệp định và Công ước quốc tế mà Việt Nam tham gia
- Hiệp định TRIPS: Việt Nam là thành viên của Hiệp định về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS), thuộc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). TRIPS đưa ra các tiêu chuẩn tối thiểu về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, áp dụng cho tất cả các thành viên WTO, bao gồm Việt Nam và các quốc gia mà doanh nghiệp Việt Nam có thể đầu tư.
- Công ước Paris về Bảo hộ Sở hữu Công nghiệp: Việt Nam là thành viên của Công ước Paris, cho phép doanh nghiệp có thể đăng ký tài sản trí tuệ ở nhiều quốc gia với lợi thế về quyền ưu tiên. Điều này có nghĩa là nếu doanh nghiệp đăng ký tại Việt Nam trước, họ có quyền ưu tiên đăng ký tại các quốc gia thành viên khác trong thời gian quy định (thường là 6 tháng).
- Hệ thống Madrid: Doanh nghiệp có thể đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại nhiều quốc gia thông qua Hệ thống Madrid về đăng ký quốc tế nhãn hiệu. Đây là một hệ thống tiện lợi, cho phép doanh nghiệp đăng ký nhãn hiệu ở nhiều quốc gia thông qua một đơn duy nhất.
c. Yêu cầu từ phía Việt Nam
- Báo cáo và thủ tục đầu tư ra nước ngoài: Theo Luật Đầu Tư số 61/2020/QH14, khi doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài, họ phải tuân thủ các quy định về thủ tục đăng ký đầu tư tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư, bao gồm việc báo cáo các tài sản trí tuệ có liên quan nếu đó là một phần của hoạt động đầu tư.
- Giới hạn về chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ: Doanh nghiệp cần lưu ý rằng việc chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ ra nước ngoài phải tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý ngoại hối và chuyển giao công nghệ. Cần xin phép cơ quan có thẩm quyền nếu việc chuyển nhượng có thể ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia hoặc thuộc danh mục công nghệ hạn chế chuyển giao.
3. Kết luận
Pháp luật Việt Nam không quy định bắt buộc về việc đăng ký tài sản trí tuệ khi đầu tư ra nước ngoài, những việc này là cần thiết để bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp tại nước sở tại. Doanh nghiệp cần chủ động đăng ký tài sản trí tuệ tại quốc gia nơi họ đầu tư và tận dụng các công cụ quốc tế như Hiệp định TRIPS, Công ước Paris, và Hệ thống Madrid để bảo đảm rằng quyền sở hữu trí tuệ của họ được bảo hộ đầy đủ. Đồng thời, doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam về đầu tư ra nước ngoài và quản lý ngoại hối để tránh rủi ro pháp lý.
