Lựa chọn ngành nghề kinh doanh là bước quan trọng và cần thiết trong quá trình thành lập doanh nghiệp. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển, hoạt động của doanh nghiệp mà còn liên quan trực tiếp đến các vấn đề pháp lý, điều kiện kinh doanh mà doanh nghiệp phải tuân thủ. Theo pháp luật Việt Nam, các quy định liên quan đến ngành nghề kinh doanh đã được cụ thể hóa trong Luật Doanh nghiệp 2020, Luật Đầu tư 2020, và các văn bản pháp luật khác. Dưới đây là những vấn đề quan trọng mà doanh nghiệp cần lưu ý khi lựa chọn ngành nghề kinh doanh.
1. Ngành nghề kinh doanh theo hệ thống pháp luật Việt Nam
Nội dung chính:
Pháp luật Việt Nam chia ngành nghề kinh doanh thành 3 nhóm chính:
a. Ngành nghề kinh doanh không có điều kiện
- Đây là những ngành nghề mà doanh nghiệp có thể kinh doanh mà không cần đáp ứng bất kỳ điều kiện đặc biệt nào. Doanh nghiệp chỉ cần đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh và tuân thủ các quy định chung liên quan đến hoạt động kinh doanh.
- Các ngành nghề không có điều kiện thường chiếm đa số, ví dụ như: bán buôn, bán lẻ, dịch vụ ăn uống, dịch vụ vận chuyển hàng hóa, v.v.
b. Ngành nghề kinh doanh có điều kiện
- Ngành nghề kinh doanh có điều kiện là những ngành nghề mà pháp luật yêu cầu doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện cụ thể về vốn, giấy phép, cơ sở vật chất, trình độ chuyên môn, chứng chỉ hành nghề, v.v. trước khi hoạt động kinh doanh.
- Các điều kiện này được quy định trong Luật Đầu tư 2020 và các văn bản hướng dẫn, liên quan đến các lĩnh vực như: y tế, giáo dục, bảo hiểm, tài chính, ngân hàng, bất động sản, viễn thông, v.v.
- Một số điều kiện phổ biến gồm:
- Điều kiện về vốn: Một số ngành nghề yêu cầu mức vốn tối thiểu (vốn pháp định) để đảm bảo doanh nghiệp có khả năng tài chính thực hiện hoạt động kinh doanh. Ví dụ: kinh doanh bất động sản yêu cầu vốn pháp định tối thiểu là 20 tỷ đồng.
- Điều kiện về giấy phép: Các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực y tế, giáo dục, viễn thông, vận tải, xây dựng, v.v. cần xin giấy phép kinh doanh chuyên ngành từ các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.
- Điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị: Một số ngành như y tế, giáo dục, sản xuất thực phẩm đòi hỏi doanh nghiệp phải đáp ứng các yêu cầu cụ thể về cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, vệ sinh.
- Chứng chỉ hành nghề: Những ngành nghề như khám chữa bệnh, dược phẩm, tư vấn pháp lý, xây dựng, kiểm toán đòi hỏi cá nhân trực tiếp hành nghề phải có chứng chỉ chuyên môn phù hợp.
c. Ngành nghề kinh doanh bị cấm
- Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm các ngành nghề kinh doanh có thể gây hại đến quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội, đạo đức, sức khỏe của cộng đồng, bao gồm: kinh doanh chất ma túy, mại dâm, buôn bán người, sản xuất pháo nổ, sản xuất chất độc hại, v.v.
- Danh mục các ngành nghề bị cấm được quy định rõ trong Điều 6 của Luật Đầu tư 2020.
2. Quy trình lựa chọn ngành nghề kinh doanh khi thành lập doanh nghiệp
Bước 1: Xác định lĩnh vực kinh doanh
- Trước tiên, doanh nghiệp cần xác định lĩnh vực, ngành nghề muốn kinh doanh. Việc lựa chọn này cần dựa trên các yếu tố về thị trường, năng lực tài chính, cơ sở vật chất, nhân sự, và định hướng phát triển của doanh nghiệp.
- Nên nghiên cứu kỹ các quy định pháp luật, đặc biệt là các quy định về ngành nghề kinh doanh có điều kiện, để đảm bảo khả năng đáp ứng các yêu cầu trước khi đăng ký.
Bước 2: Tra cứu mã ngành nghề theo hệ thống ngành kinh tế Việt Nam
- Sau khi xác định ngành nghề, doanh nghiệp cần tra cứu mã ngành kinh doanh tương ứng trong Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam (ban hành kèm theo Quyết định số 27/2018/QĐ-TTg).
- Hệ thống này quy định cụ thể các mã ngành, tên ngành kinh tế, phạm vi và nội dung hoạt động tương ứng. Khi đăng ký thành lập doanh nghiệp, việc khai báo mã ngành cần phải chính xác, phù hợp với ngành nghề dự định kinh doanh.
Bước 3: Chuẩn bị điều kiện kinh doanh đối với ngành nghề có điều kiện
- Nếu doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề có điều kiện, cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ, hồ sơ đáp ứng điều kiện kinh doanh như giấy phép, chứng chỉ hành nghề, văn bản xác nhận vốn, thỏa mãn yêu cầu về cơ sở vật chất.
- Doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ quy định pháp lý chuyên ngành của ngành nghề đó và làm việc với các cơ quan quản lý để được hướng dẫn chi tiết.
Bước 4: Đăng ký ngành nghề kinh doanh
- Khi đăng ký thành lập doanh nghiệp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư, doanh nghiệp cần kê khai chính xác mã ngành nghề kinh doanh theo hệ thống mã ngành kinh tế Việt Nam.
- Nếu đăng ký kinh doanh ngành nghề có điều kiện, doanh nghiệp cần lưu ý thực hiện thêm các thủ tục xin giấy phép con, chứng chỉ hành nghề, hoặc hoàn tất các yêu cầu khác theo quy định sau khi có giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
3. Thay đổi ngành nghề kinh doanh sau khi thành lập
Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp có thể điều chỉnh, bổ sung ngành nghề kinh doanh để phù hợp với định hướng phát triển. Thủ tục thay đổi ngành nghề kinh doanh gồm các bước sau:
- Soạn thảo hồ sơ thay đổi: Bao gồm Thông báo thay đổi ngành nghề kinh doanh và biên bản họp (đối với công ty TNHH hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần).
- Nộp hồ sơ: Tại Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.
- Thực hiện công bố: Sau khi thay đổi ngành nghề kinh doanh, doanh nghiệp phải công bố thông tin thay đổi trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
4. Một số lưu ý pháp lý khi lựa chọn ngành nghề kinh doanh
a. Sự tương thích với quy định pháp luật
- Ngành nghề kinh doanh cần phù hợp với các quy định hiện hành. Đặc biệt, khi kinh doanh các ngành nghề có điều kiện, doanh nghiệp phải thường xuyên cập nhật các thay đổi của pháp luật để đảm bảo hoạt động tuân thủ đầy đủ các quy định.
b. Bảo đảm tính chính xác khi đăng ký mã ngành
- Doanh nghiệp cần đăng ký mã ngành phù hợp với nội dung hoạt động kinh doanh thực tế. Việc khai báo không chính xác có thể dẫn đến khó khăn trong quá trình hoạt động, kiểm tra, thanh tra của cơ quan chức năng.
c. Phạm vi ngành nghề đăng ký
- Doanh nghiệp có thể đăng ký nhiều ngành nghề kinh doanh để mở rộng phạm vi hoạt động. Tuy nhiên, cần đảm bảo khả năng đáp ứng các điều kiện đối với tất cả các ngành nghề đã đăng ký.
Kết luận
Việc lựa chọn ngành nghề kinh doanh không chỉ ảnh hưởng đến chiến lược phát triển của doanh nghiệp mà còn liên quan trực tiếp đến việc tuân thủ các quy định pháp luật. Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ và lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực, mục tiêu kinh doanh, đồng thời tuân thủ các điều kiện kinh doanh theo quy định hiện hành. Nếu cần hỗ trợ tư vấn, DNA Invest với đội ngũ chuyên gia pháp lý giàu kinh nghiệm, sẵn sàng đồng hành cùng bạn để lựa chọn ngành nghề kinh doanh phù hợp và thực hiện đúng các thủ tục pháp lý theo quy định của pháp luật Việt Nam.
